Het mag geen naam hebben: tropische storm 42 in Honduras

Onderstaand artikel hebben Dirkje en ik geschreven en gestuurd naar verschillende media in Nederland om aandacht te krijgen voor de ramp in Honduras. We hopen dat we in een paar kranten en/of websites ons artikel kunnen plaatsen - ik houd jullie zeker op de hoogte!

Tussen 15 en 23 oktober jl. raasde de tropische storm no. 42 over Honduras. Binnen 12 dagen is op een aantal plekken in Honduras tussen de 600 en 800 mm regen gevallen – in Nederland ligt het record op de grootste hoeveelheid neerslag in een jaar op 1382 mm. Precies 10 jaar geleden, in 1998 liet orkaan Mitch al haar allesverwoestende sporen achter in Honduras. Velen doden, schade aan huizen en infrastructuur en vele oogsten verloren. De tropische storm van dit jaar, die slechts een nummer 42 heeft en geen naam, heeft het land op de proef gesteld: is de bevolking de klap van tien jaar geleden te boven gekomen, en op wat voor manier.

Er zijn twee perspectieven om Honduras te analizeren: het macro-economische perspectief van de nationale overheid, of het sociale perspectief van de boeren en hun organisaties. Volgens het eerste gaat het goed met het land en zit de groei er flink in. Honduras is niet langer een arm land, maar een “midden inkomen” land. Volgens het tweede is de ongelijkheid groter dan ooit, de voedselcrisis ondraaglijk en de democratie een grote grap.

De enorme crisis die tropische storm nummer 42 heeft veroorzaakt is ronduit onmenselijk. In de lager gelegen gebieden staat het water meters hoog in de huizen, hebben de slangen vrij spel, en is het rioleringswater inmiddels gemengd met de rivier waardoor stank en ziekten verspreid worden. In de hoger gelegen gebieden zijn huizen en wegen verwoest door aardscheuren, landverschuivingen en modderlawines. Tot nu toe zijn er meer dan 270.000 slachtoffers geregistreerd, meer dan 42.000 mensen geëvacueerd, en 33 mensen overleden ten gevolge van de storm. Duizenden gemeenschappen zijn van de buitenwereld afgesloten omdat 50 procent van de wegen beschadigd en onbegaanbaar is. Verder is zo’n 70.000 hectare landbouw overstroomd – grotendeels mais en bonen, de basisvoeding van de gemiddelde Hondurees.

Er wordt in de kranten aangegeven dat de schade meevalt in vergelijking met orkaan Mitch. Toen waren er meer doden, meer slachtoffers en meer materiële schade. Maar dat is een slechte vergelijking. Het is vreselijk te constateren dat 10 jaar na de meest destructieve orkaan in tijden, het land nog steeds niet is voorbereid op of enigszins bestand tegen de gevolgen van dit soort fenomenen. Sinds de orkaan Mitch zijn er behoorlijk wat stappen ondernomen om de kwetsbaarheid en daarmee de risicos die de bevolking loopt, te verkleinen. Zo is er een universitaire opleiding gestart over risicomanagement,  zijn lokale en gemeentelijke crisis commitees opgericht met vertegenwoordigers van verschillende sociale organisaties, en zijn miljoenen geïnvesteerd in trainingen en computerprogrammas. Dus waar ging het mis?

COPECO, het overheidsorgaan dat permanent de situatie monitort, heeft geen budget, geen geloofwaardigheid, geen leiderschap en geen geschikt personeel. De gemeentelijke crisis comitees (COPEM) zijn gepolitiseerd. Het selecte groepje mensen dat getraind is op het thema, zit of in de hoofdstad, of in het buitenland. Dan is er nog de intensieve vorm van landbouw, de ontbossing, de klimaatverandering, de internationale voedselcrisis, de liefde van de boeren voor hun land en daarmee hun weerstand tegen verplaatsing naar minder gevaarlijke gebieden. En voor je het weet ben je tien jaar verder en realizeer je je dat de bevolking ondanks alle ondernomen stappen en het geïnvesteerde geld kwetsbaarder is dan ooit.

OCDIH – Organismo Cristiano de Desarrollo Integral de Honduras – werkt op een lokaal niveau aan de empowerment van de campesinos (boeren) van west Honduras (Occidente). 120 Werknemers geven trainingen op het gebied van het verbeteren van de productietechnieken, het milieubewust omgaan met natuurlijke bronnen, het opkomen voor je rechten, maar boven alles het belang van je als gemeenschap, gemeente en bevolking organizeren en te strijden voor positieve veranderingen.

Na orkaan Mitch heeft ASONOG (Asociación de Organismos No Gubernamentales) een programma opgezet op het gebied van risicomanagement. Om ervoor te zorgen dat de schade van natuurrampen zoveel mogelijk wordt beperkt, en de overheid haar mensen beschermt. Binnen dit programma zijn ruimtes gecreëerd vanuit het maatschappelijk middenveld op lokaal, regionaal en nationaal niveau. ASONOG werkt o.a. aan capaciteitsversterking van deze lokale organisaties op het gebied van politieke lobby voor risicomanagement, om uiteindelijk grotere weerstand te creëren voor de meest kwetsbare groepen in de samenleving.

Het is dan ook door organisaties als OCDIH en ASONOG dat er in de lokale crisis comitees goed getrainde mensen lopen die gedurende deze onzekere tijden de situatie monitoren, hun gemeenschapsgenoten evacueren en opvangen en de informatie doorsturen naar derden. OCDIH en ASONOG coördineren, werven fondsen, verzamelen en communiceren informatie, en bereiken die gemeenschappen die door de gemiddelde organisatie vergeten worden.

Dirkje heeft afgelopen week een aantal getroffen gebieden bezocht: “Wat ik gezien heb is pijnlijk. Het is een verdriet, een wanhoop en een onmacht die een dikke stempel heeft gedrukt op mij als persoon. En het maakt boos: boos op de mensen die na verplaatsing weer terugkeren naar de onveilige plekken, boos op de overheid die naar de verkiezingen toe de ramp gebruikt voor haar campagne, boos op het feit dat overheid mooie woorden heeft maar geen daadkracht en boos dat de gemiddelde burger buiten Honduras het land in de steek laat”.

Ook in Nederland is nauwelijks gerept over de ramp in Honduras: tropische storm 42 is geen orkaan, het heeft geen naam, maar een nummer. En Honduras loopt onder de modder en onder het water.