Het mag geen naam hebben: tropische storm 42 in Honduras

Onderstaand artikel hebben Dirkje en ik geschreven en gestuurd naar verschillende media in Nederland om aandacht te krijgen voor de ramp in Honduras. We hopen dat we in een paar kranten en/of websites ons artikel kunnen plaatsen - ik houd jullie zeker op de hoogte!

Tussen 15 en 23 oktober jl. raasde de tropische storm no. 42 over Honduras. Binnen 12 dagen is op een aantal plekken in Honduras tussen de 600 en 800 mm regen gevallen – in Nederland ligt het record op de grootste hoeveelheid neerslag in een jaar op 1382 mm. Precies 10 jaar geleden, in 1998 liet orkaan Mitch al haar allesverwoestende sporen achter in Honduras. Velen doden, schade aan huizen en infrastructuur en vele oogsten verloren. De tropische storm van dit jaar, die slechts een nummer 42 heeft en geen naam, heeft het land op de proef gesteld: is de bevolking de klap van tien jaar geleden te boven gekomen, en op wat voor manier.

Er zijn twee perspectieven om Honduras te analizeren: het macro-economische perspectief van de nationale overheid, of het sociale perspectief van de boeren en hun organisaties. Volgens het eerste gaat het goed met het land en zit de groei er flink in. Honduras is niet langer een arm land, maar een “midden inkomen” land. Volgens het tweede is de ongelijkheid groter dan ooit, de voedselcrisis ondraaglijk en de democratie een grote grap.

De enorme crisis die tropische storm nummer 42 heeft veroorzaakt is ronduit onmenselijk. In de lager gelegen gebieden staat het water meters hoog in de huizen, hebben de slangen vrij spel, en is het rioleringswater inmiddels gemengd met de rivier waardoor stank en ziekten verspreid worden. In de hoger gelegen gebieden zijn huizen en wegen verwoest door aardscheuren, landverschuivingen en modderlawines. Tot nu toe zijn er meer dan 270.000 slachtoffers geregistreerd, meer dan 42.000 mensen geëvacueerd, en 33 mensen overleden ten gevolge van de storm. Duizenden gemeenschappen zijn van de buitenwereld afgesloten omdat 50 procent van de wegen beschadigd en onbegaanbaar is. Verder is zo’n 70.000 hectare landbouw overstroomd – grotendeels mais en bonen, de basisvoeding van de gemiddelde Hondurees.

Er wordt in de kranten aangegeven dat de schade meevalt in vergelijking met orkaan Mitch. Toen waren er meer doden, meer slachtoffers en meer materiële schade. Maar dat is een slechte vergelijking. Het is vreselijk te constateren dat 10 jaar na de meest destructieve orkaan in tijden, het land nog steeds niet is voorbereid op of enigszins bestand tegen de gevolgen van dit soort fenomenen. Sinds de orkaan Mitch zijn er behoorlijk wat stappen ondernomen om de kwetsbaarheid en daarmee de risicos die de bevolking loopt, te verkleinen. Zo is er een universitaire opleiding gestart over risicomanagement,  zijn lokale en gemeentelijke crisis commitees opgericht met vertegenwoordigers van verschillende sociale organisaties, en zijn miljoenen geïnvesteerd in trainingen en computerprogrammas. Dus waar ging het mis?

COPECO, het overheidsorgaan dat permanent de situatie monitort, heeft geen budget, geen geloofwaardigheid, geen leiderschap en geen geschikt personeel. De gemeentelijke crisis comitees (COPEM) zijn gepolitiseerd. Het selecte groepje mensen dat getraind is op het thema, zit of in de hoofdstad, of in het buitenland. Dan is er nog de intensieve vorm van landbouw, de ontbossing, de klimaatverandering, de internationale voedselcrisis, de liefde van de boeren voor hun land en daarmee hun weerstand tegen verplaatsing naar minder gevaarlijke gebieden. En voor je het weet ben je tien jaar verder en realizeer je je dat de bevolking ondanks alle ondernomen stappen en het geïnvesteerde geld kwetsbaarder is dan ooit.

OCDIH – Organismo Cristiano de Desarrollo Integral de Honduras – werkt op een lokaal niveau aan de empowerment van de campesinos (boeren) van west Honduras (Occidente). 120 Werknemers geven trainingen op het gebied van het verbeteren van de productietechnieken, het milieubewust omgaan met natuurlijke bronnen, het opkomen voor je rechten, maar boven alles het belang van je als gemeenschap, gemeente en bevolking organizeren en te strijden voor positieve veranderingen.

Na orkaan Mitch heeft ASONOG (Asociación de Organismos No Gubernamentales) een programma opgezet op het gebied van risicomanagement. Om ervoor te zorgen dat de schade van natuurrampen zoveel mogelijk wordt beperkt, en de overheid haar mensen beschermt. Binnen dit programma zijn ruimtes gecreëerd vanuit het maatschappelijk middenveld op lokaal, regionaal en nationaal niveau. ASONOG werkt o.a. aan capaciteitsversterking van deze lokale organisaties op het gebied van politieke lobby voor risicomanagement, om uiteindelijk grotere weerstand te creëren voor de meest kwetsbare groepen in de samenleving.

Het is dan ook door organisaties als OCDIH en ASONOG dat er in de lokale crisis comitees goed getrainde mensen lopen die gedurende deze onzekere tijden de situatie monitoren, hun gemeenschapsgenoten evacueren en opvangen en de informatie doorsturen naar derden. OCDIH en ASONOG coördineren, werven fondsen, verzamelen en communiceren informatie, en bereiken die gemeenschappen die door de gemiddelde organisatie vergeten worden.

Dirkje heeft afgelopen week een aantal getroffen gebieden bezocht: “Wat ik gezien heb is pijnlijk. Het is een verdriet, een wanhoop en een onmacht die een dikke stempel heeft gedrukt op mij als persoon. En het maakt boos: boos op de mensen die na verplaatsing weer terugkeren naar de onveilige plekken, boos op de overheid die naar de verkiezingen toe de ramp gebruikt voor haar campagne, boos op het feit dat overheid mooie woorden heeft maar geen daadkracht en boos dat de gemiddelde burger buiten Honduras het land in de steek laat”.

Ook in Nederland is nauwelijks gerept over de ramp in Honduras: tropische storm 42 is geen orkaan, het heeft geen naam, maar een nummer. En Honduras loopt onder de modder en onder het water. 

Hulp aan Honduras

Er wordt gezegd dat de schade van deze tropische stormen nog groter zal zijn dan orkaan Mitch in 2008. Al is het aantal doden tot nu toe nog relatief laag (24 – in vergelijking met Mitch, toen zo’n 5000 mensen stierven), dat is helaas niet het enige dat telt. Tot nu toe zijn 142.000 mensen gedupeerd en 22.000 geevacueerd. Ofwel hun huizen zijn zeer ernstig beschadigd, ofwel compleet verwoest. Elke dag komen nieuwe cijfers binnen over het aantal slachtoffers.

Veel slachtoffers hebben tijdelijk onderdak gekregen in scholen, kerken en centra, maar er zijn ook nog altijd veel slachtoffers die van de rest van de wereld zijn geïsoleerd. De materiële schade is ook ongelooflijk: alleen door overstromingen en instortingen zijn meer dan 4000 woningen, 133 wegen en 54 bruggen verwoest. Er wordt geschat dat zo’n 50% van de wegen onbegaanbaar is.

 

Hoeveel regen is er dan gevallen? Om een voorbeeld te geven: In Tegucigalpa is binnen 2 weken 2 keer zoveel regen gevallen als normaal gesproken binnen een jaar valt (800 mm t.o. 400 mm). En een nieuwe storm raast alweer over Honduras – met nog steeds de verwachting voor een orkaan in november.

De slachtoffers hebben kleren, eten, drinken en medicijnen nodig. Doordat veel mensen tot aan hun middel door het water hebben moeten lopen, is de kans op infecties, ziektes en bacterieën enorm groot. Bovendien zijn de tijdelijke schuilplaatsen niet groot genoeg voor zoveel mensen. Iedereen probeert fondsen te werven om zo snel mogelijk hulp te kunnen verlenen aan de slachtoffers.

En dus wil ik ook jullie om hulp vragen – ASONOG werkt in de getroffen gebieden en met jullie bijdrage kunnen we de noodzakelijke spullen kopen. Ik houd jullie natuurlijk op de hoogte van de ontwikkelingen en ook van de acties we kunnen ondernemen met de fondsen.

Omdat het het gemakkelijkste is om geld over te maken naar een Nederlandse rekening (anders komen er standaard € 15 administratiekosten bij), zou ik iedereen die Honduras en ASONOG wil helpen, willen vragen geld over te maken naar rekeningnummer ABN AMRO 54.35.15.109 tnv Wendy Wilbrink te Heerlen. Ik zorg er dan voor dat het geld bij ASONOG terecht komt en een verslag geven van waar het geld naar toe is gegaan.

Alvast hartelijk dank voor jullie steun en bijdrage!

Een update van de schade van de tropische storm

De kranten staan vol berichten van de ramp en iedereen is druk bezig met de coordinatie van alle activiteiten. Zo moet er een balans worden gemaakt van de schade in elke gemeenschap, om vervolgens de juiste acties te kunnen ondernemen.

 

Elk bericht komt met andere cijfers, dus het is lastig een juiste balans van de schade tot nu toe te maken. Om toch een idee te geven: tot nu toe zijn er 18 doden, 6 vermisten, 142.000 (indirecte) slachtoffers, 11.948 geëvacueerden, 21.104 (direct) gedupeerden en 19.436 mensen hebben tijdelijk onderdak gekregen. 

 

Zo’n 16.000 hectares landbouwgrond is overstroomd (voornamelijk bonen en mais, de belangrijkste ingredienten voor de dagelijkse maaltijd hier). Verder zijn 4.716 huizen overstroomd, 690 beschadigd en155 verwoest. En de uiteindelijke balans is nog lang niet opgemaakt. De arme boeren die aan de rivieren wonen zijn het hardst getroffen. Intussen heeft de internationale gemeenschap 500 miljoen dollar beschikbaar gesteld voor de ramp.

Alsof dit alles nog niet genoeg is, worden 2 orkanen verwacht, waarvan 1 Honduras zal bereiken. En aankomend weekend wordt het eerste koude front verwacht met een daling in de temperatuur en regen aan de Atlantische kust. Je zult mij niet snel meer horen klagen over het weer in Nederland.

Ik heb gezocht op de Nederlandse websites, maar kan tot nu toe slechts 1 bericht vinden over deze ramp. Is Honduras te ver weg? Klinkt een tropische storm minder erg dan een orkaan? Geen idee, maar ik wil jullie graag op de hoogte houden van de situatie hier. Zelf heb ik nog niks gezien buiten Santa Rosa – ik zit veilig op kantoor intern dingen te organiseren. En te hopen dat het niet meer gaat regenen voorlopig...

Emergencia Nacional

Afgelopen week (en nu nog) raasde een tropische storm over Honduras die enorm veel schade heeft aangericht. Wat ik er zelf van heb gemerkt? Sinds vorige week dinsdag hebben we alleen maar regen, regen en nog eens regen gehad. Ik ben een paar keer flink natgeregend, maar dat is niks vergeleken met de schade in het land.

 

De afdeling communicatie van ASONOG ontvangt alle waarschuwingen van COPECO – groen, oranje en rood licht. En die waarschuwingen sturen we door naar alle técnicos in het veld. Een voorbeeld van de schade in Copan na 1 dag:

• 10 gemeenschappen zijn afgezonderd door een stijging van de rivier
• 7 families zijn geevacueerd door inzakkingen
• 46 huizen, 2 scholen en een commercieel centruum zijn verwoest door verschuivingen ten gevolge van de hoeveelheid neerslag

 

In totaal wordt geschat dat tot nu toe meer dan 125.000 mensen lijden onder de gevolgen van de tropische storm: bijna 4000 huizen verwoest, landverschuivingen, overstromingen van rivieren, verzakkingen in de bergen, modderlawines, etc. Bovendien werden op enkele plaatsen aardbevingen gemeten.

Bijgevoegde foto’s laten zien wat oa de schade inhoudt. En dan schaam je je wel een beetje wanneer je lekker thuis zit en loopt te mopperen dat het geen lekker weer is. Of dat je bent natgeregend. Want m’n huis is droog, ik heb nog geen lekkages gehad en het ergste wat me is overkomen, is dat ik kletsnet ben geregend toen ik een avondje gezellig wilde uiteten en naar huis moest omdat ik echt kletsnet was.

 

Gisteren heeft de president de nationale noodtoestand uitgeroepen, wat betekent dat alle organisaties, zowel van de overheid als civil society, geautoriseerd zijn deel te nemen aan reddingsacties op deze noodtoestand. Hierbij kun je denken aan zorgen voor voedsel, water, onderdak, etc. voor de getroffen families. Ook ASONOG deelt hieraan mee en al het overige werk wordt zo ongeveer stilgelegd om op deze situatie in te spelen.

 

Er werd begin deze maand voorspeld dat er halverwege oktober 2 keer zoveel regen zou vallen in vergelijking met de hoeveelheid regen 10 jaar geleden, toen de orkaan Mitch en de tropische storm die volgde, het hele land heeft verwoest. Honduras is nog steeds niet hersteld van de schade die het toen heeft geleden – in alle opzichten: infrastructureel, economisch, wetgeving mbt risicomanagement, etc.. En nu probeert iedereen opnieuw te redden wat te redden valt. En snap ik wederom waarom het werk van ASONOG zo belangrijk is: in plaats van reageren op rampen, lobbyt ASONOG voor betere wetgeving op oa het gebied van risicomanagement. Zodat de bevolking beter is beschermd en de gevolgen van dit soort rampen enigszins kunnen worden beperkt.  

El Foro Social Américas: Otra América es Posible!

Vorige week maandag om half 4 's middags was het me eindelijk gelukt om de reis naar Ciudad de Guatemala te organiseren met CHAAC, een andere NGO in Honduras waar ASONOG ook lid van is. CHAAC werkt in Honduras voor eerlijke handelsverdragen in de wereldeconomie – op het niveau van burgerparticipatie. Na een dag zingen en kennismakingsgesprekken in de bus kwamen we dinsdagavond aan in ons hotel.

Het forum vond plaats op de universiteit San Carlos (het terrein deed me herinneren aan San Diego!) en elke dag waren er tientallen workshops, op het gebied van burgerverzet tegen neoliberalisme, imperialisme en kapitalisme, sociale bewegingen en communicatie, cultuur, educatie, gender, etc. Ik heb een aantal verschillende workshops bijgewoond om een idee te krijgen van wat er speelt, waar NGO’s en andere sociale bewegingen zich mee bezighouden in Latijnds-Amerika.

 

Erg interessant en vooral boeiend om verschillende stemmen te horen over de huidige situatie, mogelijke oplossingen, voorbeelden uit de praktijk, etc. Dit forum wordt niet georganiseerd voor en door geleerden die vertellen hoe de vork in de steel zit en wat er moet veranderen... nee, dit zijn de stemmen van de mensen zelf die lijden onder de negatieve gevolgen van kapitalisme. Zij wisselen ervaringen uit en komen bijeen om gezamenlijk de problemen aan te pakken: ontzettend gepassioneerde mensen en een bijzondere sfeer om mee te maken!

Donderdagochtend hebben we meegelopen met een demonstratie tegen AdA (Acuerdo de Asociación) – het nieuwe handelsakkoord met de Europese Unie. Ook hier voelde je een sfeer van verzet, vechtlust, passie voor het leven: geweldig om mee te maken! Al kreeg ik af en toe wel een gevoel van er niet helemaal bij horen – ik kom tenslotte uit Europa, dat een handelsakkoord wil sluiten waar deze mensen niet blij mee zijn. Maar dat gevoel kwam uit mezelf, dat straalden de mensen niet naar me uit. En vooral de groep van CHAAC was geweldig: ik heb zo ontzettend genoten van de gesprekken over hun werk en leven in Honduras.

Ter ontspanning zijn we ook een middagje naar Antigua gegaan – prachtig stadje! En bij ontspanning hoort natuurlijk ook shoppen, dus Maca en ik hebben ons erop uitgeleefd op de markt. Bij elke hal kwamen we elkaar weer tegen met iets nieuws. Dus het gaat inmiddels goed met m’n kerstinkopen – ben nog nooit zo vroeg in het jaar ermee begonnen!

 

Deze week ga ik aan de slag met alle opgedane inspiratie van de afgelopen 2 weken en mijn werkplan voor de komende 15 maanden werken.

 

Een geslaagde workshop!

Afgelopen maandag was het zover: mijn eerste interne communicatieworkshop!

Na een week vol (nouja, halfvol) frustraties over het wel en wee van de workshop (kan hij doorgaan of niet, op hoeveel mensen kan ik rekenen, zijn de resultaten van de enquete duidelijk, kan IEMAND me helpen, etc.), was het maandag dan eindelijk zover. Uiteindelijk heeft niemand me geholpen met  de opzet en organisatie en was ik vanaf zondagavond strontzenuwachtig over wat er zou gebeuren... En het ging goed! Ik had uiteindelijk maar een halve dag georganiseerd vanwege het eventuele energiegevoel van de groep (17 deelnemers) – op aanraden van een aantal collega’s. En er waren volop discussies en iedereen deed goed enthousiast mee met de oefeningen. Ik had voor de zekerheid een boterkoek gebakken – mocht de workshop geen succes worden, dan kon de aandacht worden verschoven naar het gebak. En zelfs m’n boterkoek was een succes! De hele week hebben collega’s me naar het recept gevraagd. Ach ja, ik sta nu in ieder geval vers in het geheugen van een aantal collega’s :-). En heb een compliment gekregen van de directeur over m’n werk.

Dinsdag had ik een andere workshop die ook erg goed was – weer een workshop van de Mesa Regional para la Gestion de Riesgo. En van woensdag t/m vrijdag een interne workshop voor het strategisch plan van ASONOG voor de komende 5 jaar. Ontzettend interessant en ik heb zowel de organisatie als veel collega’s een stuk beter leren kennen. En een bijdrage kunnen leveren aan een aantal onderwerpen. Ook in deze workshop kwamen veel bezorgdheden over de interne communicatie naar voren, dus het onderwerp blijft hoog op de agenda en dat is voor mijn werk natuurlijk alleen maar gunstig. Drie dagen workshop was wel erg veel en vrijdag was ik dan ook helemaal uitgeput... maar voldaan.

Ik heb natuurlijk wel een beetje ontspanning gehad. Zo hadden we afgelopen woensdag onze eerste salsa avond georganiseerd. Jaja, het is me gelukt een groep vrienden zo gek te krijgen om salsa avonden te organiseren! De eerste avond was helaas niet geheel een succes en ik heb nog geen man gezien die echt goed kan salsadansen. Maar ik geef niet op: we gaan dit elke woensdag organiseren dus wie weet!

Dit weekend ben ik bezig met het organiseren van m’n reisje naar Guatemala. Volgende week is een ontzettend interessant forum in Guatemala Ciudad waar ik erg graag naartoe wil. Tot vandaag wist ik niet zeker of ik kon gaan, omdat ik m’n paspoort nog steeds niet terug had vanwege de verlenging van mijn visum. Maar dat heb ik vandaag kunnen ophalen. En nu nog weet ik niet met wie ik ga en wanneer, maar ik ga ervan uit dat het goed komt en dat ik maandag of dinsdag vertrek. Ik heb ontzettend veel zin in het forum – zowel om de lezingen bij te wonen als om te netwerken. En daarna aan de slag met m’n projecten!!